Maculadegeneratie is een (verzameling van) oogaandoening(en) waarbij de scherpte van het zicht afneemt. Er bestaan verschillende vormen van maculadegeneratie (MD), gaande van juveniele tot leeftijdsgebonden MD (AMD; Age related Macular Degeneration). Bovendien maakt men ook al eens de onderverdeling tussen droge seniele maculadegeneratie en natte seniele maculadegeneratie, die alle twee een andere behandeling genieten.
Wat is maculadegeneratie (MD)?
Maculadegeneratie is eigenlijk eerder een verzameling van oogaandoeningen dan een individueel benoembare aandoening. De verschillende oogaandoeningen kunnen bovendien uiteenlopende oorsprongen hebben. Zij hebben echter wel gemeen dat ze de macula in het oog beschadigen. De macula is de zogenoemde gele vlek in het oog. In feite gaat het om het centrale deel van de lichtgevoelige laag van het oog.
Wat zijn de verschillende soorten maculadegeneratie?
Zoals eerder gesteld maken we een onderverdeling tussen twee grote groepen maculadegeneratie: juveniele maculadegeneratie en leeftijdsgebonden MD.
Juveniele maculadegeneratie
Juveniele maculadegeneratie is de variant die reeds op jonge leeftijd kan optreden en een erfelijke oorzaak kent. Het komt betrekkelijk weinig voor. Ook hier gaat het om een verzamelnaam voor diverse aandoeningen die de macula kunnen treffen. Onder andere de ziekte van Stargardt en de ziekte van Best zijn de twee bekendste aandoeningen die onder de noemer juveniele MD vallen.
Seniele maculadegeneratie of leeftijdsgebonden MD
Bij leeftijdsgebonden of seniele MD treden de symptomen pas op vanaf het vijftigste levensjaar. In tegenstelling tot juveniele maculadegeneratie speelt erfelijkheid hier geen rol. Deze vorm van MD kent op zijn beurt opnieuw twee onderverdelingen, namelijk natte en droge MD. Bij natte MD gaat niet alleen de structuur van de macula verloren, maar treden er bovendien ook lekkages op. Denk bijvoorbeeld aan lekkages van bloedvaatjes en bloedingen in het netvlies. Bij droge MD blijft het dan weer beperkt tot de structuuraantasting.
Symptomen van maculadegeneratie
Bij maculadegeneratie is er geen sprake van pijnklachten. De klachten betreffen voornamelijk het zicht. De exacte klachten blijven echter afhankelijk van patiënt tot patiënt en variëren van een verminderde scherpte, tot moeilijkheden bij het zien van kleuren en contrast, het ervaren van een kromming bij het zien van rechte lijnen en zelfs het zien van een zwarte vlek. Ook specifieke symptomen die verband houden met welbepaalde syndromen zijn niet onmogelijk. In uitzonderlijke gevallen kan er zo zelfs sprake zijn van valse waarnemingen (syndroom van Charles Bonnet of CBS).
Diagnose van maculadegeneratie
De diagnose van maculadegeneratie kan zich op verschillende manieren stellen. Zo zal er meestal een vermoeden ontstaan bij het plotseling verliezen van zicht en beeldmisvorming. Men zal vervolgens een oogfundusonderzoek verrichten waarbij men de retina grondig onderzoekt. Voor dit onderzoek zal men bijzondere oogdruppels toedienen om de pupillen groter te maken.
Indien men de diagnose van maculadegeneratie heeft gesteld, zal men vaak ook bijkomstige onderzoeken instellen. Onder andere een OCT-onderzoek en een fluoangiografie zijn niet ongewoon. Die onderzoeken helpen de hoegrootheid van de letsels te bepalen en zo de verdere behandeling aan te sturen.
Behandeling van maculadegeneratie
De exacte behandelmethode is afhankelijk van de symptomen en het soort maculadegeneratie. Vooral bij natte seniele maculadegeneratie zal men ingrijpen. Het gaat om een klassieke laserbehandeling van het netvlies, maar ook om andere therapieën zoals PDT (Photo Dynamische Therapie) en een intravitreale injectie met anti-vasculaire endothelial growth factor. In sommige gevallen ken zich ook een operatie van het netvlies opdringen.
Verder zal men bijna altijd voedingssupplementen voorschrijven (ook bij droge seniele maculadegeneratie) en zal men het dragen van een zonnebril aanraden, terwijl men roken zal afraden.
