Nystagmus kan omschreven worden als een verschijnsel waarbij de ogen een specifieke beweging maken. Het laat zich kenmerken door een trage fase waarbij de ogen langzaam van de ene kant naar de andere kant bewegen, gevolgd door een snelle fase naar de andere kant. Op basis van de beweegrichting spreekt men van een linkse of rechtse nystagmus, die bovendien niet alleen horizontaal maar ook rotatoir of verticaal kan optreden. In een onschuldige vorm kennen we het bij mensen die uit een draaimolen stappen.
Symptomen van nystagmus
De symptomen van de oogziekte nystagmus spreekt dankzij het heen en weer bewegen van de ogen voor zich. Toch kunnen we op basis van die symptomen een onderscheid maken tussen enerzijds een zaagtandnystagmus (zie eerdere beschrijving) en de pendelnystagmus waarbij de bewegingen in beide richtingen even snel verlopen.
Andere symptomen van een nystagmus zijn vaak het gevolg van de oogbewegingen. Zo zal men een slecht zicht ervaren en dit zowel veraf als dichtbij. Dat beeld zal minder scherp zijn maar ook trillen. Vaak zal een patiënt visueel gehandicapt zijn, maar zelfs blindheid behoort tot de mogelijkheden. Ook de gevolgen hiervan, zoals duizeligheid, hoofdschudden en een moeilijk evenwicht, zijn vaak aanwezig.
Oorzaken van de oogziekte nystagmus
Nystagmus kan uiteenlopende oorzaken hebben. Toch is het nog steeds niet helemaal duidelijk wat de beïnvloedende factor is. Aan de basis van de oogziekte ligt hoe dan ook de communicatie tussen de zintuigen en de hersenen. Die verstoring in de communicatie kan verschillende oorzaken hebben.
In de eerste plaats zijn er de niet-aangeboren oorzaken. Het gaat vaak om de gevolgen van een overdosis alcohol of drugs, neurologische schade ten gevolge van een hersenbloeding of hersenbeschadiging. De medische literatuur heeft ook reeds verbanden aangetoond met verregaande vormen van oorontstekingen, de inname van ototoxische geneesmiddelen en de ziekte van Menière.
Hiernaast zijn er de aangeboren oorzaken. Zij komen vaker voor dan de niet-aangeboren varianten. Ook hier zijn er echter diverse oorzaken te benoemen. Het kan gaan een aangeboren afwijking in de oogbalbesturing (ook wel congenitale nystagmus genoemd) of in de bouw van de oogbol, de oogzenuw of het netvlies. Tot slot zien we de nystagmus in een aangeboren variant vaker voorkomen bij albinisme, dat hoe dan ook reeds een verhoogde kans op oogafwijkingen en strabisme impliceert.
Weet tot slot dat het gebruik van drugs tijdens de zwangerschap de kans op een aangeboren nystagmus verhoogt.
Diagnose van een nystagmus
De diagnose van een nystagmus kan men meestal al vrij snel klinisch stellen. Vaak zal men wel een neurologisch onderzoek uitvoeren om bredere oorzaken op te sporen of net uit te sluiten, net zoals een onderzoek naar afwijkingen aan het evenwichtsorgaan.
Behandeling van de oogaandoening nystagmus
Tot op heden is het spijtig genoeg niet mogelijk om een nystagmus te behandelen. De behandeling focust dan ook voornamelijk op de bijkomende afwijkingen die vaak samengaan met een nystagmus. Denk aan brilafwijkingen of een aangeboren staar. Verdere behandeling zal vooral focussen op de beperking van de gevolgen van een nystagmus. Zo kan men een oogspiercorrectie uitvoeren om de voorkeurshouding van het hoofd in één richting (torticollis) , te beperken. Enkel in het kader van een niet-aangeboren afwijking is genezing van een nystagmus uitzonderlijk mogelijk.
