Plus minus twintig procent van de mensen wordt jaarlijks geconfronteerd met bloed in de ontlasting tijdens het afvegen na een stoelgang. Hoewel dit heel beangstigend is en bloed in de stoelgang kan wijzen op een ernstig probleem, is dat niet altijd alarmgevend. In deze blog ‘Moet je je zorgen maken bij bloed in de ontlasting’ enkele richtlijnen welke voorzorgsmaatregelen je best neemt en wanneer je een arts moet raadplegen. In de meeste gevallen moet je je geen zorgen maken ondanks dat het er schrikwekkend uitziet.
Hoe kan je bloed in de stoelgang herkennen?
Bloed ontdekken in de ontlasting is op zijn zachtst gezegd een angstaanjagende ervaring. In vele gevallen is de hoeveelheid bloed zo minimaal dat het alleen maar kan worden ontdekt door een occult fecale test. Dit is een laboratorium onderzoek dat een controle uitvoert op verborgen bloed in de ontlasting. Soms kan bloed heel zichtbaar te zien zijn op toiletpapier of in de wc na een stoelgang als felrood bloed. Bloed dat zwart ziet, wijst vaak er op dat het spijsverteringsstelsel niet voldoende functioneert.
10 mogelijke oorzaken van bloederige stoelgang
Met behulp van gegevens uit je medisch verleden, diagnostische tests en lichamelijk onderzoek kunnen artsen de oorzaak van ziektesymptomen afleiden en verschillende diagnoses uitsluiten. Hieronder 10 mogelijke oorzaken van bloederige ontlasting:
1. Het gevolg van een maag-darmbloeding
De meest voorkomende oorzaak is een maag-darmbloeding. In medische termen ook wel de gastro-intestinale (GI) bloeding geheten. Het is een bloeding in het spijsverteringskanaal. Het bloed kan met het blote oog in de stoelgang worden waargenomen, maar vaak is het onzichtbaar. Dan spreekt men over een occulte bloeding. Om er achter te komen of je een GI-bloeding hebt, zal de darmspecialist een endoscopie uitvoeren.
2. Een anale kloof
Hoewel anale kloven ook bij volwassenen voorkomen, zijn deze scheurtjes de meest voorkomende oorzaak van bloederige ontlasting bij zuigelingen. Dergelijke kloven worden veroorzaakt door constipatie of het passeren van harde ontlasting. Gelukkig genezen de meeste kloven op zichzelf. Het aanbrengen van vaseline of een andere crème helpen bij het ongemak en pijn.
3. Poliepen zijn soms kwaadaardig
Een poliep in het darmkanaal is meestal een goedaardig gezwel of een aanwas in het slijmvlies. Poliepen kunnen ontstaan in de maag, de neus, de blaas of in de darmen. Ze kunnen allerlei maten en vormen aannemen. De grootte kan schommelen tussen enkele millimeters tot een paar centimeter. Meestal zijn darmpoliepen goedaardig. 25 procent van de volwassenen van 50 jaar en ouder worden getroffen door adenomateuze poliepen die over het algemeen onschuldig zijn. De meeste gevallen van colorectale kanker (dikkedarmkanker) evolueren door adenomateuze poliepen. Dikkedarmkanker is de tweede belangrijkste oorzaak van sterfgevallen door kanker in Europa en zelfs in heel de wereld. Met de vooruitgang in de geneeskunde kunnen kwaadaardige poliepen operatief worden verwijderd en kan chemotherapie worden gegeven om mogelijke verspreiding in te dijken. Dikkedarmkanker is te behandelen als de aandoening vroegtijdig wordt opgespoord. Het is van cruciaal belang dat mensen die ouder zijn dan 50 jaar een regelmatige screening plannen.
4. Aambeien, pijnlijk en vervelend
Aambeien zijn gezwollen bloedvaten die zich vanuit de anus kunnen uitstrekken. Uiterlijk gelijken ze op kussens. Aambeien zijn vaak ongemakkelijk, jeuken en bloeden. Risicofactoren zijn er in overvloed en omvatten diarree, constipatie, zwaar tillen, zwangerschap en langdurig zitten. Voor de meeste mensen met aambeien gaat de behandeling niet gepaard met een chirurgische ingreep.
5. Angiodysplasie, bloedvaatjes in het slijmvlies van het darmkanaal
Wanneer de oorzaak van bloederige ontlasting onduidelijk is, is dit te wijten aan angiodysplasie van de darm. Het is een medische term die wordt aangeduid als een afwijkend bloedvat in het darmkanaal begint te bloeden. Deze angiodysplasieën komen meestal in het slijmvlies van het darmkanaal voor. Het wordt vaak in verband gebracht met het eindstadium van nierfalen. Veelvoorkomende behandelingen zijn hormoontherapie, ijzersupplementen en tijdelijke bloedtransfusie. Gelukkig stopt angiodysplasie bij het merendeel van de meeste mensen vanzelf.
6. Darmontsteking door inflammatoire darmziekte
Chronische inflammatoire darmziekten zijn ziektebeelden die ontstekingen van de darmen veroorzaken. Het is een algemene term voor auto-immuunziekten zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Je kan inflammatoire darmziekten herkennen door drastisch gewichtsverlies, vermoeidheid, buikpijn en bloederige diarree. Voor alle duidelijkheid: het prikkelbare darmsyndroom – het zogenaamde ‘spastisch colon – valt niet onder deze noemer. Het merendeel van de meeste mensen met het syndroom moeten uiteindelijk echter worden geopereerd.
7. Dikkedarmkanker, meer dan 80.000 per jaar in Nederland
Eén van de symptomen is dat er veel bloedverlies is via de anus, in de stoelgang heel veel bloedsporen te vinden zijn of op het toiletpapier. Darmkanker is nog steeds een ziekte waar nog heel veel mensen jaarlijks aan sterven. Het goede nieuws is echter dat het aantal doden de jongste jaren met een kwart is gedaald.
8. Diverticulaire ziekte
Er zijn twee soorten diverticulaire aandoeningen: diverticulosis en diverticulitis. Beiden kunnen zich op pijnlijke wijze presenteren en met bloed in de ontlasting. Diverticulosis treedt op wanneer zich buidels in de dikke darm vormen. Deze diverticula groeien uit zwakheden in de dikke wand van de darmen en kunnen soms enkele centimeters lang worden. Hoewel de ziekte klassiek wordt toegeschreven aan een vezelarm dieet, is de echte oorzaak niet bekend. Het bloeden tijdens de stoelgang kan worden gestopt tijdens endoscopie of een buikoperatie. Wanneer diverticula geïnfecteerd raakt, ontstaat de aandoening diverticulitis. Meestal wordt de ziekte behandeld met antibiotica en verdwijnt het bloedverlies. Wanneer een operatie toch vereist is, wachten de artsen tot de infectie helemaal tot het verleden behoort.
9. Ischemische colitis
Negentig procent van alle gevallen van ischemische colitis treft ouderen en kan acuut of chronisch zijn. Een ischemisch letsel ontstaat als de bloedtoevoer naar de darm onvoldoende is. Denk bijvoorbeeld aan een bloedstolsel. Naast bloeden tijdens het poepen, treden ook buikpijn en braken op. De meeste gevallen van ischemische colitis duren kort en de ziektesymptomen verdwijnen vanzelf. Plus minus 20 procent van de mensen die deze ziekte ontwikkelen, hebben echter een operatie nodig. Het sterftecijfer anderzijds van de mensen die een operatie moeten ondergaan, ligt nochtans aan de hoge kant met 65 procent.
10. Vals alarm: ontlasting door rode kleurstoffen
Af en toe kunnen pigmenten of kleurstoffen uit het voedsel dat je eet zoals bieten, rode gelatine of rode ijslolly’s je ontlasting rood maken. Dat is uiteraard geen reden om je hierover druk te maken wanneer de stoelgang gelijkenissen vertoont met bloed.
Samenvatting: de moraal van het verhaal
Bloederige ontlasting kan door uiteenlopende dingen worden veroorzaakt. Sommige aanleidingen zijn vervelend, maar behoorlijk onschadelijk zoals kloven of aambeien. Andere oorzaken zijn veel meer ernstiger te nemen zoals kanker. Een goede raad: als iemand uit je nabije omgeving klaagt over bloed in de ontlasting, moet je zonder dralen een arts raadplegen. Het is eng en angstaanjagend om naar beneden te kijken en bloedspatten op je ondergoed te zien of in het toilet. Het kan verleidelijk zijn om het te negeren en stiekem te hopen dat het weggaat. Voorkomen is beter dan te genezen. Met colorectale kanker – één van de belangrijkste doodsoorzaken over de hele wereld – mag je bloed in je ontlasting nooit negeren.
