Wat zijn etalagebenen, wanneer heb je ermee te maken en hoe kom je daarachter? Wie loopt risico, hoe ga je er mee om en kom je er ook weer vanaf? Naar schatting heeft 800.000 tot een miljoen Nederlanders last van de aandoening ‘etalagebenen’. De aandoening kent ook een meer wetenschappelijke term: ‘perifeer arterieel vaatlijden’. Bij iemand met etalagebenen zijn de bloedvaten vernauwd, hetgeen het gevolg is van verkalking van de beenslagaders. Deze ‘verstopping’ in de aderen kan voor veel ongemakken zorgen, waaronder pijn in de benen en vermoeidheid – zelfs na een korte wandeling -, verhoging van huidtemperatuur en verkleuring in de huid.
Etalagebenen symptomen
Iemand met last van etalagebenen kan onder andere kampen met pijn en vermoeidheid in de benen, zelfs wanneer bij de minste of geen enkele inspanning. Ook pijnen in de bilstreek en een brandend gevoel dat door de voeten loopt worden genoemd als symptomen bij etalagebenen. Daarnaast kunnen wondjes op de huid alsmede zweren op de benen en voeten ontstaan, het haar op de voeten en tenen kan mogelijk uitvallen en de voeten kunnen pijn doen wanneer ze in rustfase zijn. De huid op de voeten en benen verkleurt mogelijk waarbij rode, blauwe en bleke plekken te zien kunnen zijn. Mogelijk is de lichaamstemperatuur daarnaast ter plaatse verhoogd. Ook impotentie komt voor bij mensen met etalagebenen, hetgeen het gevolg is van een ‘slechte’ bloedsomloop.
Waarom ‘etalagebenen’?
Etalagebenen worden ook wel ‘perifeer arterieel vaatlijden’ of, korter, PAV genoemd. Het gaat altijd om een vernauwing en/of verstopping van de slagaders in verschillende gebieden van het lichaam, maar vooral de voeten en de benen. Maar waar komt het woord ‘etalagebenen’ vandaan? Iemand met last van etalagebenen kan zich na een klein stukje lopen al snel vermoeid voelen, waardoor deze noodgedwongen even stil moet staan om uit te rusten. Bijvoorbeeld om even in de etalageruit te turen. Vandaar de naam ‘etalagebenen’.
Wat gebeurt er nu precies
Dat de aandoening wordt veroorzaakt door ‘verstopte’ aderen, weet je nu – maar wat gebeurt er nu precies waardoor dit ongemak ontstaat? Iemand met etalagebenen heeft bloedvaten waarbij vettige, wasachtige afzettingen opgehoopt raken. Dit noemen we ook wel ‘plaque’. In de slagaders ontstaat zo een verstopping, waardoor de hoeveelheid zuurstofrijk bloed afneemt: het kan immers niet eenvoudig meer getransporteerd worden. Afhankelijk van welke slagaders verstopt zijn geraakt, kan dit voor verschillende klachten veroorzaken – onder andere duizeligheid en hoofdpijn, versuftheid en vergeetachtigheid. Een tekort aan zuurstofrijk bloed kan worden gemerkt in het gehele lichaam, waardoor dit ogenschijnlijk ‘onschuldig ongemak’ een groot gevolg kan hebben.
Wie loopt risico?
Zoals gezegd zijn er in Nederland miljoenen mensen die last hebben van de aandoening ‘etalagebenen’. Toch is lang niet iedereen gediagnosticeerd, waardoor veel mensen zich niet bewust zijn van het feit dat zij leven met dichtgeslibde aderen. Daardoor wordt de ziekte niet behandeld, hetgeen kan leiden tot verergerende symptomen. Hoewel het normaal is dat de slagaders enigszins verharden en verkalken wanneer iemand ouder wordt, is het niet de bedoeling dat dergelijke klachten ontstaan. De ophoping van zogenoemde ‘plaque’ overkomt de één eerder dan de ander, en dat heeft een reden: sommige mensen lopen meer risico om etalagebenen te krijgen. Mensen die roken en ongezond voedsel eten, mensen met diabetes, een hoge bloeddruk en cholesterolgehalte alsmede mensen met een hoog lichaamsgewicht en gebrek aan beweging lopen een groter risico. Ook wanneer hart- en vaatziekten in de familie voorkomen neemt de kans op etalagebenen toe.
Sommige dingen kun je niet voorkomen: genetisch materiaal kies je niet uit en ouder worden is immers niet te stoppen. Toch kun je bepaalde factoren wel degelijk beïnvloeden, om zo de kans op etalagebenen te verkleinen. Verlaag het risico door te stoppen met roken, door minder fastfood en meer verse producten (groenten en fruit) te consumeren en een scherp oog te houden op uw bloeddruk en cholesterolgehalte. Indien je te maken hebt met overgewicht, zorg voor een interactieve leefstijl en kies voor een dieet dat het lichaam helpt fit en gezond te blijven.
Voeding
Omdat voeding zo’n belangrijke factor is als het gaat om het behouden van een gezond lichaam en het bevechten van ziektes en aandoeningen, zullen we dit onderdeel wat verdiepen. Want iemand die geniet van gezonde voeding, waarbij groenten en fruit de voornaamste ingrediënten van de maaltijd vormen, zal al snel merken dat het lichaam zich gezond en fit gaat voelen. Klachten kunnen als sneeuw voor de zon verdwijnen, waardoor medicijnen en behandelingen in het meest gunstige geval zelfs helemaal niet meer nodig hoeven te zijn. Helaas is het zo dat de meeste producten, die vandaag de dag in de gemiddelde supermarkt te koop zijn, niet behoren tot ‘gezond en evenwichtige voeding’ en daarom niet tot een dieet dat jou fit en ziekvrij maakt. Fastfood en snacks, teveel aan zout en (ongezonde) vetten, suikers en zogenaamde E-nummers (conserveringsmiddelen) zorgen ervoor dat onze lichamen non-stop bezig zijn zichzelf te reinigen en verweren tegen ongewenste ‘indringers’. Toxische stoffen worden geconsumeerd, sneller dan het lichaam zich ervan kan ontdoen, hetgeen uitmondt in het dichtslibben van aderen: plaque. Voor iemand die kampt met perifeer arterieel vaatlijden is het dus ongekend belangrijk een eerlijke en serieuze blik te werpen op wat hij of zij dagelijks verorberd, en of dit ten goede, of ten slechte van het lichaam werkt.
Stress
Naast voeding is er een andere factor die veel invloed uitoefent op het ontstaan van etalagebenen: stress. Wanneer het lichaam niet ontspannen is, gebeurt het dat specifieke delen zich in een constante of veelvuldige verkramping bevinden. Hoewel alledaagse stress niet als levensbedreigend wordt ervaren, werken onze lichamen nu eenmaal anders: deze reageren primitief op elke situatie. Zodoende wordt de stress op de werkvloer of alvorens een presentatie niet slechts ‘vervelend’, maar op primitief gebied als ‘gevaar’ ervaren. Het lichaam verkrampt zich en bereidt zich voor om ofwel te vechten, te bevriezen, of vluchten. Je kunt je voorstellen dat iemand die onder een constante stress gebukt gaat, logischerwijs snel te kampen krijgt met vele lichamelijke klachten. Bloed circuleert niet optimaal, organen staan onder hoogspanning en het hart bonst onregelmatig: stress is een veelal onderschatte, maar zeer dominante factor in een ieders moderne leven.
Wat kun je nog meer doen?
Iemand met etalagebenen weet maar al te goed hoe vervelend het is om, na een halfuurtje wandelen, te moeten stoppen vanwege de hevige pijnscheuten in de benen. Er zijn manieren om de pijn te verlichten. Zorg er bijvoorbeeld voor dat de doorbloeding in jouw aderen goed op gang wordt gehouden. Beweeg voldoende en stop met roken. Oefen regelmatig door veel te lopen – het klinkt tegenstrijdig, maar werkt echt! Wanneer de benen veel bewegen, en door het wandelen de kleinere bloedvaten beter doorbloed raken, kun je de kleine bloedvaten ’trainen’ door het werk van de grote bloedvaten over te nemen. Daardoor wordt het werk ‘verdeeld’ en heb je mogelijk minder last van klachten. Naast wandelen is het goed om eens een kijkje te nemen in de wereld van yoga en mindfullness. Dergelijke methoden helpen je niet alleen lekkerder in je fel te zitten, maar zorgen er ook voor dat stress gereduceerd wordt en het hoofd weer ruimte krijgt voor nieuwe, leuke gedachten en ideeën.
Diagnose
Een diagnose stellen is vaak eenvoudig. Door de bloeddruk met de armen vergelijken met die van de enkels, kan de dokter zien of je te maken hebt met een bloedvatvernauwing. De bloeddruk van de armen is altijd iets hoger dan die in de benen: wanneer je te maken hebt met etalagebenen is het verschil aanzienlijk groter. Mogelijk worden er bloedverdunners voorgeschreven om de bloeddoorstroming te vergemakkelijken. Twijfel jij of je te maken hebt met etalagebenen en wil je graag uitsluiting of bevestiging? Breng een bezoek aan de dokter om een officiële diagnose te laten stellen.
